Wat is BPPD?
BPPD (Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid) is een van de meest voorkomende oorzaken van draaiduizeligheid. Het wordt veroorzaakt door kleine kristallen in het binnenoor die losraken en verkeerde signalen naar de hersenen sturen, wat een gevoel van draaien of duizeligheid veroorzaakt bij hoofdbewegingen. Hoewel het vervelend kan zijn, is BPPD niet gevaarlijk en kan het meestal goed worden behandeld.
Symptomen van Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid
Symptomen van BPPD zijn vaak plotseling en treden op bij specifieke hoofdbewegingen, zoals het opstaan uit bed, omhoog kijken of naar voren buigen. Het meest kenmerkende symptoom is het gevoel dat de wereld om je heen draait, wat enkele seconden tot minuten kan duren. Dit gaat vaak gepaard met misselijkheid, braken en een licht gevoel in het hoofd.
Oorzaken van BPPD
Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid wordt veroorzaakt door otoconia (calciumkristallen) die loskomen en zich verplaatsen in de semicirculaire kanalen van het binnenoor. Deze kristallen kunnen zich vrij bewegen in de vloeistof van het oor (canalolithiasis) of vastzitten aan de cupula (cupulolithiasis). De beweging van deze kristallen verstoort de vloeistof in het oor, wat abnormale signalen naar de hersenen stuurt en duizeligheid veroorzaakt.
Onderscheid tussen BPPD-types
Het herkennen van het verschil tussen de verschillende vormen van BPPD is belangrijk omdat elke vorm zijn eigen specifieke behandelingsstrategie vereist. BPPD kan verschillende kanalen in het binnenoor beïnvloeden, met name het posterieur kanaal (de meest voorkomende vorm) en het lateraal kanaal. Elk type heeft andere symptomen en vraagt om specifieke diagnostische tests en behandelingen om de verplaatste kristallen weer op hun plaats te krijgen.
Dix-Hallpike manoeuvre
De Dix-Hallpike manoeuvre is een eenvoudige test die wordt uitgevoerd om de meest voorkomende vorm van BPPD, namelijk posterieur kanaal BPPD, te diagnosticeren. Tijdens deze test wordt de patiënt gevraagd om snel achterover te leunen terwijl de arts of fysiotherapeut de hoofdpositie verandert om de duizeligheid op te wekken. Dit helpt vast te stellen of de duizeligheid wordt veroorzaakt door verplaatste kristallen in de achterste semicirculaire kanalen.
Wanneer wordt de Dix-Hallpike manoeuvre gebruikt?
- Als er een vermoeden bestaat van BPPD in het posterieure kanaal.
- Wanneer de patiënt duizeligheid ervaart bij bewegingen zoals achterover leunen, draaien van het hoofd, of bij het gaan liggen.
- De test is positief als de patiënt een specifieke vorm van duizeligheid ervaart, samen met een opwaarts draaiende oogbeweging (nystagmus), wat wijst op een probleem in het posterieure kanaal.
Supine Roll Test
De supine roll test, ook wel de “log roll test” genoemd, wordt uitgevoerd om BPPD in het laterale kanaal te diagnosticeren. Dit type is minder voorkomend, maar kan zeer vervelende en langdurige draaiduizeligheid veroorzaken. Bij deze test wordt de patiënt op zijn rug gelegd, waarna het hoofd snel naar beide kanten wordt gedraaid om de duizeligheid en bijbehorende oogbewegingen (nystagmus) op te wekken.
Wanneer wordt de supine roll test gebruikt?
- Bij vermoeden van lateraal kanaal BPPD, vooral wanneer de duizeligheid optreedt bij snelle draaibewegingen van het hoofd, zoals draaien in bed.
- De typische oogbeweging (nystagmus) die optreedt tijdens deze test is horizontaal. Dit kan naar de grond gericht zijn (geotroop) of van de grond af gericht (apogeotroop), wat helpt om het exacte probleem in het laterale kanaal vast te stellen.
Behandeling van Draaiduizeligheid door BPPD
De behandeling van BPPD richt zich op het verplaatsen van de losgeraakte otoconia (kristallen) terug naar hun juiste positie in het evenwichtsorgaan, zodat ze geen duizeligheid meer veroorzaken. Afhankelijk van welk kanaal in het binnenoor is aangetast, worden verschillende herpositioneringsmanoeuvres gebruikt. Hieronder volgen de meest effectieve technieken per type BPPD:
1. BPPD – Posterieur Kanaal
Dit is de meest voorkomende vorm van BPPD, waarbij de kristallen zich in het posterieur kanaal bevinden.
Meest gebruikte manoeuvre:
De Epley-manoeuvre is de gouden standaard voor de behandeling van posterieur kanaal BPPD. Deze manoeuvre bestaat uit een reeks specifieke hoofdbewegingen die de kristallen verplaatsen van het posterieure kanaal terug naar de utriculus, een onderdeel van het binnenoor waar ze geen problemen veroorzaken.
2. BPPD – Lateraal Kanaal (Geotroop)
Bij kristallen in het laterale kanaal kunnen de symptomen vooral optreden tijdens draaibewegingen van het hoofd, zoals bij het omrollen in bed.
Meest gebruikte manoeuvre:
De Gufoni-manoeuvre en de Barbecue-roll-manoeuvre (ook wel Lempert-manoeuvre genoemd) zijn effectief voor de behandeling van geotrope nystagmus (waarbij de oogbeweging naar de grond is gericht).
3. BPPD – Lateraal Kanaal (Apogeotroop)
De apogeotrope variant van lateraal kanaal is zeldzamer en veroorzaakt nystagmus waarbij de oogbeweging van de grond is gericht.
Meest gebruikte manoeuvre:
De Gufoni-manoeuvre is ook effectief voor deze variant. Een alternatieve methode is de Forced Prolonged Positioning, waarbij de patiënt gedurende langere tijd in een specifieke houding blijft om de kristallen naar de juiste plek te bewegen.
Veelgestelde Vragen over DPPD
Hoe lang duurt een aanval van BPPD?
Kan BPPD vanzelf overgaan?
Hoe vaak komt het voor?
Hoe effectief is de Epley-manoeuvre?
Heb ik medicatie nodig?
Is BPPD gevaarlijk?
Hoe snel werkt de behandeling?
Literatuur
- Bhattacharyya, N., et al. (2017). Clinical Practice Guideline: Benign Paroxysmal Positional Vertigo (Update). Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 156(3_suppl), S1-S47.
- Imai, T., & Inohara, H. (2022). Benign paroxysmal positional vertigo. Auris Nasus Larynx, 49(5), 737-747.
- Power, L., Murray, K., & Szmulewicz, D.J. (2020). Characteristics of assessment and treatment in Benign Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV). Journal of Vestibular Research, 30(1), 55-62.